DEVAM: 4- HAYATTA (İYİ
YOLLARDA) MAL HARCAMAYIP ÖLÜM YAKLAŞINCA SAVURGANLlK ETMENİN YASAKLlĞI BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنِ أَبِي
شَيْبَةَ. ثنا
يَزِيدُ بْنُ
هارُونَ.
أَنْبَأَنَا
حَرِيزُ بْنُ
عُثْمَانُ.
حدّثّنِي
عَبْد
الَّرَحْمَنُ
بْنُ مَيْسَرَةَ،
عَنْ
جُبَيْرِ
بْنِ
نُفَيْرٍ،
عَنْ بُسْرِ
بْنِ
جَحَّاشٍ
القُرِشِيِّ؛
قَالَ: بَزَقَ
النَّبِّي
صلى الله عليه
وسلم فِي
كَفِّهِ.
ثُمَّ وَضَعَ
أَصْبُعَهُ
السَّبَّابَةَ
وَ قَالَ:
((يَقُولُ
اللهُ عَزَّ
وَجَلَّ:
أَنَّي
تُعْجِزُني،
ابْنَ آدَمَ!
وَقَدْ خَلَقْتُكَ
مِنْ مِثْلِ
هذهِ. فَإِذَا
بَلَغَتْ
نَفْسُكَ
هذِهِ((وَأَشَارَ
إِلَى حَلْقِهِ))
قُلْتَ:
أَتَصَدَّقُ.
وَأَنَّى
أَوَانُ الصَّدَقَةِ؟))
في الزوائد:
إسناده صحيح.
Büsr bin Cahhâş
el-Kureşî (r.a.)'den; Şöyle demiştir: Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) (bir
kere) eline (hafifçe) tükürdü. Sonra şehâdet parmağını (tükürük damlası
üzerine) bırakıp şöyle buyurdu: «Allah (Azze ve Celle) buyuruyor ki: (Ey) Âdem
oğlu seni şunun misli olan (bir damla menliden yarattığım halde beni nasıl âciz
(zan) edersin (de malından sadaka ödemezsin)? Sonra ruhun şuraya (ve Resûl-i
Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) boğazına işaret etti) ulaştığı zaman sen:
Sadaka veririm, dersin. Halbuki sadaka verme zamanı nerede? (Yâni bu fırsatı kaçırdın).»"
Not: Bunun
senedinin sahih olduğu, Zevaid'de bildirilmiştir.
AÇIKLAMA: Zevaid türünden olan bu hadisi Ahmed de rivayet etmiştir. Resul-i Ekrem
(Aleyhi's-salatü ve 's-selam) , muhatablarının dikkatini çekmek üzere tükürük
damlasını örnek göstererek insanın böyle bir damlacık sudan yaratıldığını
Allah'tan naklen beyan buyurmuştur. Bu yüce kudrete sahip olan Allah Teala,
kulun vereceği sadakanın yerini fazlasıyla dolduracağım vaad buyurduğu halde
muhteris kimseler fakir leş me endişesinden dolayı sağlığında sadaka vermekten
çekinirler. Bu da vramş bir bakıma Allah Teala'nın kula dünyalık vermekten aciz
olduğu zannını sezdirmektedir. Hadisin kudsi kısmı böyle bir zannın
batılalduğuna işaret eder.
Rühun bağaza
gelmesi zamanından maksad tam o zaman olabilir. Bu takdirde, hastanın bu esnada
verdiği sadaka geçersizdir. Bu durum bundan önceki hadisin izahı bölümünde
anlatıldı. Hadisin son cümlesi da böyle yorumlanır. Yani artık sadaka verme
zamanı geçmiştir, yapılan tasarruf geçersizdir.
Ruhun boğaza gelmesi
zamanından maksad, bu zamanın yaklaştığı vakit ise bu esnada verilen sadaka
geçerli olmakla beraber pek sevaph olmadığı anlamı kasdedilmiş olur. Bu durum
da yukardaki hadisin izahı bölümünde anlatıldı.